Hanno l’aoristo primo o debole sigmatico i verbi con tema verbale terminante in vocale, dittongo e consonante muta.
L’aoristo sigmatico si forma con:
Il tema verbale quando si incontra con σα subisce dei fenomeni fonetici:
- i temi verbali in vocale breve recano l’allungamento organico di tale vocale;
|
Presente
|
Tema verbale
|
Aoristo
|
| ᾰ pura > ᾱ |
γηράσκω, “invecchio” |
γηρᾰ |
ἐγήρασα (ᾱ) |
| ᾰ impura > η |
ἀγαπάω, “amo” |
ἀγαπᾰ |
ἠγάπησα |
| ε > η |
αἰτέω, “chiedo” |
αἰτε |
ᾔτησα |
| ο > ω |
χειρόω, “sottometto” |
χειρο |
ἐχείρωσα |
| ῐ > ῑ |
τίω, “valuto” |
τῐ |
ἔτισα (ῑ) |
| ῠ > ῡ |
φύω, “genero” |
φῠ |
ἔφυσα (ῡ) |
| con ampliamento |
κιγχάνω, “raggiungo” |
κῐχ(ε) |
ἐκίχησα |
- i temi verbali in vocale lunga e in dittongo restano invariati;
Presente
|
Tema verbale
|
Aoristo
|
| παιδεύω, “educo” |
παιδευ |
ἐπαίδευσα |
| παύω, “faccio finire” |
παυ |
ἔπαυσα |
| στρώννυμι, “stendo” |
στρω |
ἔστρωσα |
- i temi verbali in consonante muta (labiale, gutturale, dentale) subiscono mutamenti fonetici;
|
Presente
|
Tema verbale
|
Aoristo
|
| π + σ > ψ |
βλέπω, “vedo” |
βλεπ |
ἔβλεψα |
| β + σ > ψ |
τρίβω, “trito” |
τριβ |
ἔτριψα |
| φ + σ > ψ |
γράφω, “scrivo” |
γραφ |
ἔγραψα |
κ + σ > ξ
|
διώκω, “inseguo” |
διωκ |
ἐδίωξα |
| γ + σ > ξ |
ἄγω, “conduco” |
ἀγ |
ἦξα |
| χ + σ > ξ |
ἄρχω, “comincio” |
ἀρχ |
ἦρξα |
| τ + σ > σ |
πάσσω, “spargo” |
πατ |
ἔπασα |
| δ + σ > σ |
βιβάζω, “faccio andare” |
βιβαδ |
ἐβίβασα |
| θ + σ > σ |
κλώθω, “filo” |
κλωθ |
ἔκλωσα |
| νδ + σ > :σ |
σπένδω, “libo” |
σπενδ |
ἔσπεισα |
Coniugazione completa dell’aoristo sigmatico del verbo θύω, “sacrifico”:
FORMA ATTIVA
Aoristo debole sigmatico
|
|
Indicativo
|
Congiuntivo
|
Ottativo
|
Imperativo
|
| 1 ª Sing. |
ἔ-θυ-σᾰ |
θύ-σω |
θύ-σαι-μῐ |
/ |
| 2 ª Sing. |
ἔ-θυ-σᾰ-ς |
θύ-σῃ-ς |
θύ-σαι-ς, θύσ-ειας |
θῦ-σον |
| 3 ª Sing. |
ἔ-θυ-σε(ν) |
θύ-σῃ |
θύ-σαι, θύσ-ειε(ν) |
θυ-σά-τω |
|
| 2 ª Duale |
ἐ-θύ-σα-τον |
θύ-ση-τον |
θύ-σαι-τον |
θύ-σα-τον |
| 3 ª Duale |
ἐ-θυ-σά-την |
θύ-ση-τον |
θυ-σαί-την |
θυ-σά-των |
|
| 1 ª Plur. |
ἐ-θύ-σα-μεν |
θύ-σω-μεν |
θύ-σαι-μεν |
/ |
| 2 ª Plur. |
ἐ-θύ-σα-τε |
θύ-ση-τε |
θύ-σαι-τε |
θύ-σα-τε |
| 3 ª Plur. |
ἔ-θυ-σᾰ-ν |
θύ-σω-σῐ(ν) |
θύ-σαι-ε-ν, θύσ-ειαν |
θυ-σά-ντων (θυσάτωσᾰν) |
Infinito
|
| θῦ-σαι |
Participio
|
|
Caso
|
Maschile
|
Femminile
|
Neutro
|
Singolare
|
Nom. |
θύσᾱς |
θύσασᾰ |
θῦσᾰν |
| Gen. |
θύσαντος |
θυσάσης |
θύσαντος |
| Dat. |
θύσαντῐ |
θυσάσῃ |
θύσαντῐ |
| Acc. |
θύσαντᾰ |
θύσασᾰν |
θῦσᾰν |
| Voc. |
θύσᾱς |
θύσασᾰ |
θῦσᾰν |
|
Duale
|
Nom./Acc./Voc. |
θύσαντε |
θυσάσᾱ |
θύσαντε |
| Gen./Dat. |
θυσάντοιν |
θυσάσαιν |
θυσάντοιν |
|
Plurale
|
Nom. |
θύσαντες |
θύσασαι |
θύσαντᾰ |
| Gen. |
θυσάντων |
θυσασῶν |
θυσάντων |
| Dat. |
θύσασῐ(ν) |
θυσάσαις |
θύσασῐ(ν) |
| Acc. |
θύσαντᾰς |
θυσάσᾱς |
θύσαντᾰ |
| Voc. |
θύσαντες |
θύσασαι |
θύσαντᾰ |
FORMA MEDIA
Aoristo debole sigmatico
|
|
Indicativo
|
Congiuntivo
|
Ottativo
|
Imperativo
|
| 1 ª Sing. |
ἐ-θυ-σά-μην |
θύ-σω-μαι |
θυ-σαί-μην |
/ |
| 2 ª Sing. |
ἐ-θύ-σω |
θύ-σῃ |
θύ-σαι-ο |
θῦ-σαι |
| 3 ª Sing. |
ἐ-θύ-σα-το |
θύ-ση-ται |
θύ-σαι-το |
θυ-σά-σθω |
|
| 2 ª Duale |
ἐ-θύ-σα-σθον |
θύ-ση-σθον |
θύ-σαι-σθον |
θύ-σα-σθον |
| 3 ª Duale |
ἐ-θυ-σά-σθην |
θύ-ση-σθον |
θυ-σαί-σθην |
θυ-σά-σθων |
|
| 1 ª Plur. |
ἐ-θυ-σά-μεθᾰ |
θυ-σώ-μεθᾰ |
θυ-σαί-μεθᾰ |
/ |
| 2 ª Plur. |
ἐ-θύ-σα-σθε |
θύ-ση-σθε |
θύ-σαι-σθε |
θύ-σα-σθε |
| 3 ª Plur. |
ἐ-θύ-σα-ντο |
θύ-σω-νται |
θύ-σαι-ντο |
θυ-σά-σθων (θυσάσθωσᾰν) |
Infinito
|
| θύ-σα-σθαι |
Participio
|
|
Caso
|
Maschile
|
Femminile
|
Neutro
|
Singolare
|
Nom. |
θυ-σά-μενος |
θυ-σα-μένη |
θυ-σά-μενον |
| Gen. |
θυ-σα-μένου |
θυ-σα-μένης |
θυ-σα-μένου |
| Dat. |
θυ-σα-μένῳ |
θυ-σα-μένῃ |
θυ-σα-μένῳ |
| Acc. |
θυ-σά-μενον |
θυ-σα-μένην |
θυ-σά-μενον |
| Voc. |
θυ-σά-μενε |
θυ-σα-μένη |
θυ-σά-μενον |
|
Duale
|
Nom./Acc./Voc. |
θυ-σα-μένω |
θυ-σα-μένᾱ |
θυ-σα-μένω |
| Gen./Dat. |
θυ-σα-μένοιν |
θυ-σα-μέναιν |
θυ-σα-μένοιν |
|
Plurale
|
Nom. |
θυ-σά-μενοι |
θυ-σά-μεναι |
θυ-σά-μενᾰ |
| Gen. |
θυ-σα-μένων |
θυ-σα-μένων |
θυ-σα-μένων |
| Dat. |
θυ-σα-μένοις |
θυ-σα-μέναις |
θυ-σα-μένοις |
| Acc. |
θυ-σα-μένους |
θυ-σα-μένᾱς |
θυ-σά-μενᾰ |
| Voc. |
θυ-σά-μενοι |
θυ-σά-μεναι |
θυ-σά-μενᾰ |
Coniugazione completa dell’aoristo sigmatico del verbo δαίνυμι, “celebro con un banchetto”:
FORMA ATTIVA
Aoristo debole sigmatico
|
|
Indicativo
|
Congiuntivo
|
Ottativo
|
Imperativo
|
| 1 ª Sing. |
ἔ-δαι-σᾰ |
δαί-σω |
δαί-σαι-μῐ |
/ |
| 2 ª Sing. |
ἔ-δαι-σᾰ-ς |
δαί-σῃ-ς |
δαί-σαι-ς, δαίσ-ειας |
δαῖ-σον |
| 3 ª Sing. |
ἔ-δαι-σε(ν) |
δαί-σῃ |
δαί-σαι, δαίσ-ειε(ν) |
δαί-σά-τω |
|
| 2 ª Duale |
ἐ-δαί-σα-τον |
δαί-ση-τον |
δαί-σαι-τον |
δαί-σα-τον |
| 3 ª Duale |
ἐ-δαι-σά-την |
δαί-ση-τον |
δαι-σαί-την |
δαι-σά-των |
|
| 1 ª Plur. |
ἐ-δαί-σα-μεν |
δαί-σω-μεν |
δαί-σαι-μεν |
/ |
| 2 ª Plur. |
ἐ-δαί-σα-τε |
δαί-ση-τε |
δαί-σαι-τε |
δαί-σα-τε |
| 3 ª Plur. |
ἔ-δαι-σᾰ-ν |
δαί-σω-σῐ(ν) |
δαί-σαι-ε-ν, δαίσ-ειαν |
δαι-σά-ντων (δαισάτωσᾰν) |
Infinito
|
| δαῖ-σαι |
Participio
|
|
Caso
|
Maschile
|
Femminile
|
Neutro
|
Singolare
|
Nom. |
δαίσᾱς |
δαίσασᾰ |
δαῖσᾰν |
| Gen. |
δαίσαντος |
δαισάσης |
δαίσαντος |
| Dat. |
δαίσαντῐ |
δαισάσῃ |
δαίσαντῐ |
| Acc. |
δαίσαντᾰ |
δαίσασᾰν |
δαῖσᾰν |
| Voc. |
δαίσᾱς |
δαίσασᾰ |
δαῖσᾰν |
|
Duale
|
Nom./Acc./Voc. |
δαίσαντε |
δαισάσᾱ |
δαίσαντε |
| Gen./Dat. |
δαισάντοιν |
δαισάσαιν |
δαισάντοιν |
|
Plurale
|
Nom. |
δαίσαντες |
δαίσασαι |
δαίσαντᾰ |
| Gen. |
δαισάντων |
δαισασῶν |
δαισάντων |
| Dat. |
δαίσασῐ(ν) |
δαισάσαις |
δαίσασῐ(ν) |
| Acc. |
δαίσαντᾰς |
δαισάσᾱς |
δαίσαντᾰ |
| Voc. |
δαίσαντες |
δαίσασαι |
δαίσαντᾰ |
FORMA MEDIA
Aoristo debole sigmatico
|
|
Indicativo
|
Congiuntivo
|
Ottativo
|
Imperativo
|
| 1 ª Sing. |
ἐ-δαι-σά-μην |
δαί-σω-μαι |
δαι-σαί-μην |
/ |
| 2 ª Sing. |
ἐ-δαί-σω |
δαί-σῃ |
δαί-σαι-ο |
δαῖ-σαι |
| 3 ª Sing. |
ἐ-δαί-σα-το |
δαί-ση-ται |
δαί-σαι-το |
δαι-σά-σθω |
|
| 2 ª Duale |
ἐ-δαί-σα-σθον |
δαί-ση-σθον |
δαί-σαι-σθον |
δαί-σα-σθον |
| 3 ª Duale |
ἐ-δαι-σά-σθην |
δαί-ση-σθον |
δαι-σαί-σθην |
δαι-σά-σθων |
|
| 1 ª Plur. |
ἐ-δαι-σά-μεθᾰ |
δαι-σώ-μεθᾰ |
δαι-σαί-μεθᾰ |
/ |
| 2 ª Plur. |
ἐ-δαί-σα-σθε |
δαί-ση-σθε |
δαί-σαι-σθε |
δαί-σα-σθε |
| 3 ª Plur. |
ἐ-δαί-σα-ντο |
δαί-σω-νται |
δαί-σαι-ντο |
δαι-σά-σθων (δαισάσθωσᾰν) |
Infinito
|
| δαί-σα-σθαι |
Participio
|
|
Caso
|
Maschile
|
Femminile
|
Neutro
|
Singolare
|
Nom. |
δαι-σά-μενος |
δαι-σα-μένη |
δαι-σά-μενον |
| Gen. |
δαι-σα-μένου |
δαι-σα-μένης |
δαι-σα-μένου |
| Dat. |
δαι-σα-μένῳ |
δαι-σα-μένῃ |
δαι-σα-μένῳ |
| Acc. |
δαι-σά-μενον |
δαι-σα-μένην |
δαι-σά-μενον |
| Voc. |
δαι-σά-μενε |
δαι-σα-μένη |
δαι-σά-μενον |
|
Duale
|
Nom./Acc./Voc. |
δαι-σα-μένω |
δαι-σα-μένᾱ |
δαι-σα-μένω |
| Gen./Dat. |
δαι-σα-μένοιν |
δαι-σα-μέναιν |
δαι-σα-μένοιν |
|
Plurale
|
Nom. |
δαι-σά-μενοι |
δαι-σά-μεναι |
δαι-σά-μενᾰ |
| Gen. |
δαι-σα-μένων |
δαι-σα-μένων |
δαι-σα-μένων |
| Dat. |
δαι-σα-μένοις |
δαι-σα-μέναις |
δαι-σα-μένοις |
| Acc. |
δαι-σα-μένους |
δαι-σα-μένᾱς |
δαι-σά-μενᾰ |
| Voc. |
δαι-σά-μενοι |
δαι-σά-μεναι |
δαι-σά-μενᾰ |
